Macapat

Macapat

Macapat iku tembang tradhisional ing tlatah jawa. Macapat uga nular ana kabudayan Bali, Madura, lan Sunda. Yen sinawang saka kereta basa, macapat iku maknane maca papat-papat. Macane rinakit sabn patang wanda  (suku kata).

Tembang macapat iku jinise ana sewelas (11), yaiku

1.      Mijil

2.      Kinanthi

3.      Sinom

4.      Asmaradana

5.      Dhandhanggula

6.      Maskumambang

7.      Durma

8.      Pangkur

9.      Gambuh

10.  Megatruh

11.  Pocung

Sajroning tembang macapat duweni paugeran cacah telu, yaiku:

1.      Guru gatra, yaiku gunggunge larik ing saben pada,

2.      Guru wilangan, yaiku gunggunge wanda (suku kata) saben larik/gatra, lan

3.      Guru lagu, yaiku  tibaning swara vocal ing pungkasaning gatra

Ing ngisor iki racikan paugeran saben tembang macapat

No	Jeneng Tembang	Paugeran
1	Mijil	10i, 6o, 10e, 10i, 8i, 6u
2	Kinanthi	8u, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i
3	Sinom	8a, 8i, 8a, 8i, 7i, 8u, 7a, 8i, 12a
4	Asmaradana	8i, 8a, 8e, 8a, 7a, 8u, 8a
5	Dhandanggula	10i, 10a, 8e, 7u, 9i, 7a, 6u, 8a, 12i, 7a
6	Maskumambang	12i, 6a, 8i, 8a
7	Durma	12a, 7i, 6a, 7a, 8i, 5a, 7i
8	Pangku	8a, 11i, 8u, 7a, 12u, 8a, 8i
9	Gambuh	7u, 10u, 12i, 8u, 8o
10	Megatruh	12u, 8i, 8u, 8i, 8o
11	Pocung	12u, 6a, 8i, 12a

Urut-urutane tembang macapat iku pada karo lelakoning manungsa saka bayi abang nganti tumekaning pati.

Mungguh kaya mangkene urut-urutane.

No	Tembang	Gegambaran Uripe Manungsa
1	Mijil	Manungsa lair, miys, utawa mijil
2	Kinanthi	Sawise lair, ditetah (dikanthi) nalika isih cilik
3	Sinom	Saya tambah umur dadi mudha utawi enom
4	Asmaradana	Nalika enom nandhang asmara
5	Dhandhanggula	Asmara kuwi rasane manis lan endah
6	Gambuh	Mbangun kulawarga sing bagya mulya bias jumbuh/cocog
7	Maskumambang	Urip sangsaya sepuh ing antarane pangarsa ing donya lan akherat, isih kumambang, during menep
8	Durma	Sangsaya mantep anggone mikir ing urip candhake (akherat)
9	Pangkur	Wis ora mikir (ngungkuraken) kadonyan, muhung mahasing asepi, manembah ing gusti
10	Megatruh	Manungsa tinimbalan ing Gusti, pegating nyawa saka raga (pegat karo ruh
11	pocung	Jisim binuntel dadya pocong